ส่วนที่ 1: ภาพรวมระบบ HRM / HRD
1.1 HRM (Human Resource Management) – การจัดการทรัพยากรบุคคล
ความหมาย: กระบวนการจัดการด้านบุคคลในเชิงบริหารและปฏิบัติการ
จุดมุ่งหมาย: เพื่อให้ได้มา พัฒนา รักษา และใช้ประโยชน์จากพนักงานอย่างมีประสิทธิภาพ
1.2 HRD (Human Resource Development) – การพัฒนาทรัพยากรบุคคล
ความหมาย: กระบวนการพัฒนาศักยภาพของพนักงานอย่างต่อเนื่อง
จุดมุ่งหมาย: สร้างความได้เปรียบทางการแข่งขันผ่านการพัฒนาคน
ส่วนที่ 2: โครงสร้างพื้นฐานของระบบ HR
2.1 HR Strategy & Structure
- HR Strategy: แผนกลยุทธ์ด้านคนที่สอดคล้องกับธุรกิจ
- HR Structure: โครงสร้างองค์กรฝ่ายบุคคล (แบบสามเส้า: HRBP, COE, HRSS)
2.2 Workforce Planning & Job Analysis
- Workforce Planning: การวางแผนกำลังคน
- Job Analysis: การวิเคราะห์งาน
- JD (Job Description): คำบรรยายลักษณะงาน
2.3 Competency & Scorecard
- Competency Framework: กรอบสมรรถนะ
- Scorecard: แบบประเมินผลงาน
ส่วนที่ 3: กระบวนการหลักด้าน HRM
3.1 Talent Attraction & Recruitment
3.1.1 Employer Branding
- ความหมาย: การสร้างภาพลักษณ์องค์กรในฐานะนายจ้างที่น่าทำงาน
- องค์ประกอบ:
- EVP (Employee Value Proposition)
- Corporate Culture
- Employee Story
3.1.2 Recruitment Marketing
- ความหมาย: การใช้หลักการการตลาดในการสรรหาคนเก่ง
- กระบวนการ:
- Target Candidate Persona
- Content Creation
- Channel Selection
3.1.3 Talent Pool Management
- ความหมาย: การจัดการคลังผู้มีความสามารถ
- ประเภท:
- Active Talent Pool
- Passive Talent Pool
- Internal Talent Pool
3.2 Recruitment & Selection
3.2.1 Screening
- วิธีการ:
- ATS Screening
- Manual Screening
- Phone Screening
3.2.2 Interview
- ประเภท:
- Structured Interview
- Competency-based Interview
- Panel Interview
3.2.3 Assessment
- เครื่องมือ:
- Skills Test
- Psychometric Test
- Case Study
3.2.4 Job Offer
- ขั้นตอน:
- Reference Check
- Offer Negotiation
- Employment Contract
3.3 Onboarding & Orientation
3.3.1 Onboarding Process
- Phase 1: Pre-boarding (ก่อนเริ่มงาน)
- Phase 2: First Day (วันแรก)
- Phase 3: First Week (สัปดาห์แรก)
- Phase 4: 0-90 Day Program
3.3.2 Orientation
- เนื้อหา:
- Organizational Overview
- Policies & Procedures
- Benefits & Compensation
3.3.3 Document Setup
- เอกสารสำคัญ:
- Employment Contract
- Social Security Registration
- Tax Documentation
3.4 Performance Management
3.4.1 KPI/OKRs
- KPI: ตัวชี้วัดผลงานหลัก (ติดตามและควบคุม)
- OKRs: วัตถุประสงค์และผลลัพธ์หลัก (ขับเคลื่อนการเปลี่ยนแปลง)
3.4.2 Performance Appraisal
- วิธีการ:
- 360-Degree Feedback
- Management by Objectives (MBO)
- Behaviorally Anchored Rating Scale (BARS)
3.4.3 Coaching & Feedback
- เทคนิค:
- GROW Model
- S-B-I Feedback
- Active Listening
3.4.4 Reward Linkage
- รูปแบบ:
- Merit Pay
- Performance Bonus
- Variable Pay
3.5 Compensation & Benefits
3.5.1 Salary Structure
- องค์ประกอบ:
- Base Salary
- Job Grading
- Salary Range
3.5.2 Payroll Management
- ขั้นตอน:
- Data Collection
- Salary Calculation
- Payment Processing
3.5.3 Benefits Administration
- สวัสดิการตามกฎหมาย:
- Social Security
- Workmen Compensation
- Leave Entitlement
- สวัสดิการเหนือกฎหมาย:
- Health Insurance
- Provident Fund
- Learning & Development
3.5.4 Incentives System
- ประเภท:
- Performance Bonus
- Sales Commission
- Recognition Program
3.6 Employee Engagement
3.6.1 Engagement Survey
- ประเภท:
- Annual Survey
- Pulse Survey
- Lifecycle Survey
3.6.2 Engagement Activities
- ด้านการพัฒนาส่วนตัว: Learning & Development
- ด้านความเป็นทีม: Team Building
- ด้านสุขภาพ: Wellness Program
3.6.3 Recognition Program
- รูปแบบ:
- Formal Recognition
- Informal Recognition
- Peer-to-Peer Recognition
3.7 Offboarding / Exit Management
3.7.1 Exit Interview
- วัตถุประสงค์: รู้สาเหตุการลาออกที่แท้จริง
- กระบวนการ: การเตรียมการ, การสัมภาษณ์, การบันทึกผล
3.7.2 Exit Clearance
- ขั้นตอน:
- Asset Return
- Work Handover
- System Access Removal
3.7.3 Turnover Analysis
- การวิเคราะห์:
- Voluntary vs Involuntary Turnover
- Department-wise Analysis
- Trend Analysis
ส่วนที่ 4: กระบวนการหลักด้าน HRD
4.1 Training & Development
4.1.1 Learning Roadmap
- ความหมาย: แผนที่เส้นทางการเรียนรู้
- องค์ประกอบ: เป้าหมายการพัฒนา, ระดับความเชี่ยวชาญ, รูปแบบการเรียนรู้
4.1.2 Skills Training
- Hard Skills: ทักษะทางเทคนิค
- Soft Skills: ทักษะส่วนบุคคล
4.1.3 Leadership Development
- โปรแกรม:
- First-Time Manager Program
- High-Potential Program
- Senior Leadership Program
4.2 Culture & OD Program
4.2.1 Corporate Culture
- องค์ประกอบ:
- Shared Values
- Behavioral Norms
- Organizational Symbols
4.2.2 Organization Development
- กระบวนการ:
- Diagnosis
- Planning
- Implementation
- Evaluation
4.3 Structure & Competency
4.3.1 Organizational Structure
- รูปแบบ:
- Functional Structure
- Divisional Structure
- Matrix Structure
4.3.2 Competency Framework
- ประเภทสมรรถนะ:
- Core Competencies
- Functional Competencies
- Leadership Competencies
4.4 Communication & Teamwork
4.4.1 Effective Communication
- ทักษะ:
- Active Listening
- Effective Speaking
- Professional Writing
4.4.2 Teamwork Development
- พื้นฐานทีมที่ดี:
- Shared Goals
- Clear Roles
- Mutual Trust
ส่วนที่ 5: เทคโนโลยีและเครื่องมือด้าน HR
5.1 HR Information System (HRIS)
- หน้าที่: จัดการข้อมูลพนักงาน
- ประโยชน์: ลดงานเอกสาร, เพิ่มความแม่นยำ
5.2 Learning Management System (LMS)
- หน้าที่: จัดการการฝึกอบรมออนไลน์
- ลักษณะเฉพาะ: Track Progress, Generate Reports
5.3 Performance Management Software
- หน้าที่: จัดการกระบวนการประเมินผล
- ลักษณะเฉพาะ: Goal Setting, Feedback, Appraisal
5.4 Recruitment Automation
- หน้าที่: อัตโนมัติกระบวนการสรรหา
- ลักษณะเฉพาะ: ATS, Candidate Tracking, Analytics
ส่วนที่ 6: การวัดผลและตัวชี้วัด HR
6.1 Recruitment Metrics
- Time to Fill
- Cost per Hire
- Quality of Hire
6.2 Performance Metrics
- Goal Achievement Rate
- Employee Performance Distribution
6.3 Development Metrics
- Training Hours per Employee
- Skill Proficiency Improvement
6.4 Engagement Metrics
- Employee Satisfaction Score
- Turnover Rate
- Engagement Score
6.5 Compensation Metrics
- Compensation Ratio
- Benefits Cost per Employee
ส่วนที่ 7: กฎหมายและจริยธรรมที่เกี่ยวข้อง
7.1 กฎหมายแรงงานไทย
- พระราชบัญญัติคุ้มครองแรงงาน
- พระราชบัญญัติประกันสังคม
- พระราชบัญญัติเงินทดแทน
7.2 กฎหมายภาษี
- ประมวลรัษฎากร
- ภาษีหัก ณ ที่จ่าย
7.3 กฎหมายคุ้มครองข้อมูล
- PDPA (Personal Data Protection Act)
7.4 จริยธรรมทางการจัดการบุคคล
- ความเป็นธรรม
- ความโปร่งใส
- การไม่เลือกปฏิบัติ
ส่วนที่ 8: แนวโน้มและนวัตกรรมด้าน HR
8.1 Digital Transformation
- AI ในกระบวนการสรรหา
- Data-Driven Decision Making
- HR Analytics
8.2 Employee Experience
- Focus on Candidate Experience
- Personalized Learning
- Wellness Technology
8.3 Agile HR
- Flexible Work Arrangements
- Continuous Performance Management
- Rapid Learning Cycles
8.4 Diversity & Inclusion
- Inclusive Recruitment
- Bias-Free Assessment
- Cultural Diversity Programs
HR Strategy & Structure
↓
Workforce Planning & Job Analysis
↓
Competency Framework & Scorecard
↓
─────────────────────
Talent Attraction → Recruitment → Onboarding
↓
Performance Management → Compensation & Benefits
↓
Employee Engagement → Training & Development
↓
Culture & OD → Communication & Teamwork
↓
Offboarding & Exit Managementส่วนที่ 10: บทสรุปและการนำไปปฏิบัติ
10.1 ปัจจัยแห่งความสำเร็จ
- การสนับสนุนจากผู้บริหาร – Top Management Support
- การมีส่วนร่วมของพนักงาน – Employee Involvement
- เทคโนโลยีที่เหมาะสม – Appropriate Technology
- การวัดผลอย่างต่อเนื่อง – Continuous Measurement
10.2 แนวทางการนำไปใช้
- ประเมินสถานะปัจจุบัน ของระบบ HR
- กำหนดลำดับความสำคัญ ตามความต้องการธุรกิจ
- ออกแบบกระบวนการ ที่สอดคล้องกับวัฒนธรรมองค์กร
- ทดลองใช้งาน ในแผนกนำร่องก่อน
- วัดผลและปรับปรุง อย่างต่อเนื่อง
10.3 ข้อควรระวัง
- อย่าลอกเลียนแบบ ระบบขององค์กรอื่นโดยไม่ปรับให้เหมาะสม
- คำนึงถึงวัฒนธรรม องค์กรและบริบทไทย
- เตรียมความพร้อม ด้านทรัพยากรและบุคคล
- สื่อสารอย่างโปร่งใส กับทุกฝ่ายที่เกี่ยวข้อง
คำคมสุดท้าย: “ระบบ HR ที่ดีที่สุดคือระบบที่ทำงานได้จริงและสอดคล้องกับวัฒนธรรมองค์กร”
คู่มือนี้สามารถนำไปใช้เป็นแนวทางในการออกแบบและพัฒนาระบบ HRM/HRD ที่ครบวงจรและมีประสิทธิภาพสำหรับองค์กรของคุณ